‘De moffen komen met de handen omhoog tevoorschijn’

door | 8-11-1944 | Dagboek, Timeline, Video

Deze dag worden de laatste dorpen op Walcheren bevrijd. Er zijn nog wat troepenbewegingen in de noordelijke kuststrook van het eiland. Duitse soldaten dreigen het pompstation van Oranjezon nog op te blazen. Voor ze daaraan toekomen, worden ze gevangen genomen door Britse militairen. Janny Lenselink is 17 jaar en schuilt in de ondergrondse motorkamer van het pompstation. In het PZC-boek De slag om de Schelde (2009) zijn haar notities over woensdagochtend 8 november opgenomen: ,,Er komen Duitsers in de schuilkelder die ons naar Vrouwenpolder willen sturen. Dat gaat natuurlijk niet door. Vervolgens komen er nog achttien Duitsers. Ik merk er niets van en maf maar door. Om 6 uur wakker gemaakt. Vooruit, vlug, aankleden, de Engelsen zijn op komst, op 500 meter afstand. De moffen met de handen omhoog komen eruit. Ze worden met gejuich ontvangen. In een ogenblik ligt het terrein bezaaid met uitrustingsstukken en met allerlei spullen, die ze gestolen hadden. Wij gaan inmiddels koffie zetten en brood klaarmaken. Op een wagen gaan we naar Zeeduin. Er staan al duizend krijgsgevangenen op het vroon. Op Zeeduin ligt een Duitser dood. Er rijden grote tanks voorbij. Het is een feest van jewelste. De andere dag zijn we nog gaan kijken naar de moffenmeiden die met een tank naar Middelburg werden afgevoerd.’’

De Duitsers in en rond Vrouwenpolder leggen ook de wapens neer. Rond 11 uur rijden de eerste geallieerde tanks het dorp binnen. In Oostkapelle zijn nog negen Duitse militairen, die zich niet aan leden van het verzet willen overgeven. Tegen 12.00 uur rijden vier Buffalo’s het dorp binnen, met op het eerste voertuig de terugkerende burgemeester Fabius. Uit een dagboek: ,,De geheele bevolking, getooid met oranje, was uitgeloopen, overal waren vlaggen uitgestoken, waaronder ook de Engelsche’’ (citaat bij Van der Ham, Zeeland 40-45, pag. 492). De Duitse soldaten geven zich over en worden in de dorpsschool gevangen gezet. Een uur later arriveren de Buffaloes in Serooskerke, waar de bewoners ook feest vieren. Twee dorpelingen gaan mee als gidsen. Op weg naar Veere rijdt één van de voertuigen op een mijn: de negentien bemanningsleden komen om of raken gewond. Daarop keren de andere drie amfibievoertuigen terug naar Serooskerke. Later op de dag gaan ze naar Domburg.

Zo is Zeeland met uitzondering van Schouwen-Duiveland bevrijd. De oevers van de Westerschelde zijn in geallieerde handen, zodat de vaarweg naar Antwerpen open ligt. De hele maand november zijn mijnenvegers actief. In totaal worden er 229 grondmijnen en 38 verankerde mijnen onschadelijk gemaakt. Vandaag, woensdag 8 november, loopt één van de bij de operatie betrokken schepen voor Terneuzen op een mijn en vergaat. Op 23 november vaart het eerste koopvaardijschip voorbij Terneuzen. Het eerste konvooi, dat uit negentien Liberty-schepen bestaat, komt op 28 november in Antwerpen aan.

De balans van de Slag om de Schelde: het First Canadian Army  verliest 12.873 manschappen – doden, gewonden, vermisten en krijgsgevangenen. Er zijn ruim 41.000 Duitsers krijgsgevangen gemaakt. De strijd eist honderden burgerslachtoffers: doden en gewonden, vooral door bombardementen en beschietingen. In West-Zeeuws-Vlaanderen is 35 procent van alle gebouwen verwoest; op Walcheren circa 13 procent, en daar staat ook nog eens 44 procent van alle gebouwen in het water.

  • Dit is de laatste dagboekaflevering van De Slag om de Schelde. Wil je meer lezen over De Slag om de Schelde? Kijk dan ook eens bij bonusmateriaal waar je onder andere verhalen uit de PZC vindt en meer informatie over bijvoorbeeld het aantal mensen dat gedood werd tijdens de Slag om de Schelde.

kaartje8november

bannerdagboek2

Uit het dagboek van Janke Terwal (Middelburg), woensdag 8 november 1944:

Voor het eerst heb ik deze nacht rustig geslapen. Gisteren ging dat nog niet, waren de emoties nog te veel geweest. Meer en meer komt er de opluchting over je dat wij verlost zijn van den druk der bezetting, vrij kunnen ademhalen om vrij je mening  te zeggen. De nieuwe Heeren zijn van een heel ander slag, staan heel anders tegenover je. Ook zij hebben vannacht heerlijk geslapen na enige nachten te hebben moeten verblijven in loopgraven en holen in de grond. Ze vroegen gisteravond om  voor ieder een deken en wat matrassen. Er waren een 40 man! Alles wat er nog van matras in huis was heb ik bij elkaar gehaald  maar nu is ook alles op. Zij zeggen dat ze maar kort blijven, als de D. weggaan trekken ook zij weer verder. ’t Is eigenlijk verschrikkelijk dat zij dan weer in den strijd zullen moeten gaan. Ze hebben in Zeeland, vooral in Z.Vl. veel van hun menschen verloren. ’t Is een veelbewogen dag geweest vandaag.

De Slag om de Schelde was voorbij. Behalve Schouwen-Duiveland was heel Zeeland bevrijd. Het staakt het vuren werd ondertekend in Vrouwenpolder. Mientje Corbijn woonde tegenover het huis waar de Engelsen en Duitsers hun handtekening zetten….

[soundcloud url=”https://api.soundcloud.com/tracks/174532836″ params=”color=ff5500&auto_play=false&hide_related=false&show_comments=true&show_user=true&show_reposts=false” width=”100%” height=”166″ iframe=”true” /]